اگر میخواهید درباره وضعیت بورس در فصل پاییز بدانید و اینکه چه بر سر دارا یکم، دوم و سوم آمد، خواندن این مقاله به شما توصیه میشود
عباس آرگون/ عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران/آینده نگر
سال 1399 حمایت بیسابقه ارکان اقتصادی کشور از بازار سرمایه، اقبال عموم مردم به حضور در این بازار، رکود در بازارهای موازی و سرازیر شدن نقدینگی به سمت بازار بورس، موجب شدکه از ابتدای سال شاخص کل که با رقم 512 هزار واحد شروع شده بود در پایان بهار به رقم یکمیلیون و 270 هزار و 627 واحد برسد وبازدهی۱۴۸ درصدی برای سهامداران رقم بخورد. در ادامه فرآیند رشد بازاربه دلیل عدم عرضههای متناسب با تقاضای خرید سهام، در تابستان نیز شاخص به فرآیند رشد خود ادامه داد ودر اواسط مردادماه شاخص کل به رقم بیسابقه دو میلیون و شصتوپنجهزار واحد رسید و پس از آن با افزایش عرضهها روند اصلاحی را تا پایان شهریورماه در پیش گرفت ودر پایان تابستان به رقم یکمیلیون و 595 هزار و 160 رسید و در فصل دوم بازدهی ۲۶ درصدی واز ابتدای سال تا پایان شش ماه اول بازدهی ۲۱۱درصدی را برای سهامداران رقم زد.
اما بازار سرمایه در فصل سوم سال نیز باز به روند اصلاحی خود ادامه داد تا به پایینترین رقم یعنی یکمیلیون و 215 هزار واحد رسید و پس از آن مجددا رشد کرده و به رقم یکمیلیون و 439 هزار و 124 واحد در پایان فصل پاییز رسید واین فصل برخلاف دو فصل گذشته سال یعنی بهار وتابستان که هرکدام به ترتیب با بازدهی ۱۴۸ و۲۶ درصدی شاخص همراه بود با افت ۱۰/۸ درصدی شاخص کل سپری شد تا فصل پاییز پس از دو فصل مثبت با رشد پرشتاب قیمتها مسیری معکوس را طی کند و در مجموع بازدهی ۱۸۱ درصدی در نه ماه سال ۱۳۹۹ برای سهامداران رقم بخورد.
در این بین بررسی عملکرد صنایع بورسی نشان میدهد که بیشترین بازده فصل پاییز به گروههای لاستیک وپلاستیک با رشد ۴۴/۸درصدی وصنعت کاشی وسرامیک نیز با رشد ۴۳/۷درصدی وبیمه با رشد ۳۹/۶ درصدی تعلق دارد. این درحالی است که صنایع وسایل ارتباطی با ۶۱/۶درصد،محصولات چرمی با ۴۶/۱درصد و صنعت حمل ونقل با ۳۹/۳درصد به ترتیب بیشترین افت قیمت را در این فصل به خود اختصاص دادند. همچنین صنایع بزرگ بورسی که جزو شرکتهای کالایی وصادراتمحور هستند فصل پاییز را با افت قیمت به پایان بردند وگروه فرآوردههای نفتی با کاهش ۲۴/۸ درصد وشرکتهای چندرشتهای با ۲۱/۴درصد بیشترین کاهش وافت قیمتی را داشتند وهمچنین فلزات اساسی با ۱۳/۱درصد،کانههای فلزی با ۹/۳درصد ومحصولات شیمیایی با ۵/۸درصد کاهش،فصل سوم سال را به پایان رساندند.
همانطوری که اشاره شد رکود در بازارهای موازی در سال جاری واقبال مردم به بازار سرمایه موجب سرریز شدن نقدینگی طی ۵ ماه اول سال به این بازار شد و بیش از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی توسط افراد حقیقی وارد بازار سرمایه شود که در صورت مدیریت مناسب آن میتوانست بخش عمدهای از منابع مالی مورد نیاز بنگاههای فعال در بازار را تامین کند. اما عدم بهرهبرداری ومدیریت مناسب از منابع واردشده به بازار،موجب رشد سریع شاخص سهام تا اواسط مردادماه شد وپس آن طی ماههای بعد به جهت اصلاح شاخص باعث خروج نقدینگی از این بازار شد که در فصل سوم سال بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان از این نقدینگی اشخاص حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد.
همچنین مطابق قانون بودجه سال جاری و تبصره ۲ قانون و مصوبه هیئت وزیران، تاسیس سه صندوق سرمایهگذاری معاملهپذیر یا ETF برای سال جاری به وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان خصوصیسازی تکلیف شده است. صندوق اول یا همان «دارا یکم» شامل ترکیبی از سهام بانکها و بیمهها شامل بانکهای صادرات، ملت و تجارت و بیمههای البرز و اتکایی امین بود که در خرداد امسال پذیرهنویسی و عرضه شد. بر اساس اعلام وزارت اقتصاد، بیش از سه میلیون و ۴۸۱هزار نفر با سرمایهگذاری بیش از ۵۸۸۶ میلیارد تومان از آحاد مردم در پذیرهنویسی واحدهای سرمایهگذاری مالی یکم مشارکت کردند که با توجه به ارزش ۱۶ هزار میلیارد تومانی، حدود ۳۷ درصد از کل این واحدها به فروش رفت و سهام باقیمانده در این بخش قرار است مجدد در قالب صندوق ETF این بار در نماد «دارا سوم» به عموم عرضه شود. از زمان عرضه تا پایان آذرماه ۷۶ درصد بازدهی برای خریداران این صندوق داشته است.
در ادامه پذیرهنویسی صندوق دوم قابل معامله دولت موسوم به دارادوم یا همان پالایش یکم سی شهریور و بعد از دو بار تمدید مهلت به پایان رسید. دولت در این صندوق 15 درصد سهام چهار شرکت پالایشی بزرگ خود یعنی پالایشگاههای بندرعباس، تهران، اصفهان و تبریز را به رقم 73 هزار میلیارد تومان به عموم مردم عرضه کرد که از 5 شهریور تا 30 شهریور بیش از 12 هزار و 500 میلیارد تومان از این عرضه صندوق ای تی اف از سوی مردم خریداری شد وپس از عرضه تا پایان آذرماه 9 درصد افت نسبت به قیمت خرید داشته و در نتیجه افرادی که در صندوق سرمایهگذاری کرده بودند ضرر و زیان زیادی را متحمل شدند.